همان‌طور که می‌دانید، روزبه‌روز بر تعداد معامله‌گران و سرمایه‌گذاران بازارهای مالی افزوده می‌شود اما از آنجا که حضور افراد کم‌تجربه در بازار ارزهای دیجیتال نسبت به سایر بازارهای مالی بیشتر است، آشنایی با مفاهیم پایه این حوزه ضرورت بیشتری دارد. یکی از مهمترین مفاهیم بنیادی حوزه ارزهای دیجیتال، مفهوم عمق بازار (Market Depth) است. آشنایی با نمودار عمق بازار و نحوه درک آن، یکی از مراحل کلیدی آموزش افراد در بازار ارزهای دیجیتال است. در این مقاله تلاش می‌کنیم تا شما را با این مفهوم و نقش آن در معاملات آشنا کنیم؛ اگر به این موضوع علاقه‌مند هستید تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
نمودار عمق بازار Market Depth چیست؟
نمودار عمق بازار، نشان‌دهنده میزان عرضه و تقاضا برای یک جفت ارز دیجیتال (به‌طور مثال: BTC/USDT) است. شما در این نمودار می‌توانید سفارشهای ثبت‌شده برای خرید و فروش را در قیمت مشخص مشاهده کنید. به عبارت دیگر نمودار عمق بازار، سفارشهای باز فعلی در دفتر سفارش (Order Book) را به نمایش می‌گذارد. توجه داشته باشید که معمولاً سفارشهای خرید در یک طرف و سفارشهای فروش در طرف دیگر قرار می‌گیرند و آنها به صورت کلی در نمودار عمق بازار به نمایش گذاشته می‌شوند.
نکته حائز اهمیت این است که در این نمودار، سفارشهای باز و انجام نشده قابل مشاهده هستند؛ بنابراین امکان اضافه شدن سفارشهای جدید و کنسل شدن سفارشهای قبلی وجود دارد. در واقع نمودار عمق بازار، روند حرکت قیمت یک ارز را در صورتی که تمام سفارشهای ثبت شده روی نمودار تکمیل شوند، نشان می‌دهد.
توجه داشته باشید که نمودار عمق بازار، نوعی نمودار تجمیعی است. منظور از نمودار تجمیعی این است که هر نقطه بر نمودار، از حاصل جمع سفارشهای موجود در یک قیمت با مجموع سفارشهای قبلی رسم می‌شود. به همین دلیل است که اگر به نمودار عمق بازار هر جفت ارز نگاه کنید، متوجه می‌شوید که این نمودار به شکل پلکانی بوده و این موضوع هم در بخش سفارشهای خرید و هم در بخش سفارشهای فروش قابل مشاهده است.
منظور از بازار عمیق چیست؟ به‌طور کلی، عمق دفتر سفارش به میزان نقدینگی که دفتر سفارش می‌تواند جذب کند اشاره دارد. هر چه بازار «عمیق‌تر» باشد، نقدینگی بیشتری در دفتر سفارش وجود دارد و خرید و فروش در آن، ساده‌تر و سریع‌تر صورت می‌گیرد؛ بنابراین بازاری با نقدینگی بالاتر، می‌تواند سفارشهای بزرگ‌تری را بدون تأثیر قابل توجهی بر قیمت اجرایی کند. از طرف دیگر اگر بازار نقدینگی کافی نداشته باشد، سفارشهای بزرگ ممکن است تأثیر قابل‌توجهی بر قیمت داشته و قیمت را به شکل کاذب بالا و پایین ببرند.
کاربردهای نمودار عمق بازار Market Depth
معامله‌گران با بررسی این نمودار، می‌توانند میزان عرضه و تقاضا برای یک ارز را بررسی و حجم سفارشهای خرید و فروش آن را مشاهده کنند. یکی دیگر از کاربردهای این نمودار، بررسی میزان نقدینگی و تشخیص بازار عمیق (Deep Market) است. همان‌طور که می‌دانید، هر چقدر نقدینگی یک بازار بالاتر باشد، عمق بازار بیشتر و امکان خرید و فروش سریع‌تر برای معامله‌گران فراهم می‌شود.
نمودار عمق بازار چه پارامترهایی را نشان می‌دهد؟
درنمودار عمق، مقدار عرضه و تقاضا در بازار مشخص می‌شود. همان‌طور که در شکل زیر مشاهده می‌کنید، نمودار عمق از دو خط تشکیل شده است. اولین خط مربوط به BID (سفارشهای خرید) و خط دیگر مربوط به ASK (سفارشهای فروش) است؛ توجه داشته باشید که خط BID با رنگ سبز و خط ASK با رنگ قرمز به نمایش گذاشته می‌شود. هر کدام از این خطوط روی نمودار با رسم نقطه‌ها ایجاد می‌شوند و هر نقطه نشان‌دهنده میزان سفارشهای قابل معامله در آن نقطه است.
توجه داشته باشید که BIDs (سفارشهای خرید) به صورت دلاری بر نمودار قرار می‌گیرد. به‌طور مثال ممکن است شما در صرافی قصد خرید دو بیت کوین با قیمت ۳۳۰۰ دلار داشته باشید، اما در واقع مقدار کل سفارش خرید شما ۶۶۰۰ دلار آمریکا برای معامله هر واحد بیت کوین با قیمت ۳۳۰۰ دلار یا کمتر است.
یکی دیگر از بخش‌های نمودار عمق بازار، شکاف بین قیمت خرید و فروش است که به صورت درصد نمایش داده می‌شود. به‌طور کلی می‌توان گفت که این شکاف نشان‌دهنده اختلاف بین بالاترین قیمت خرید و پایین‌ترین قیمت فروش در بازار است. هرچه این اختلاف کمتر باشد، نشان‌دهنده این است که قیمت فعلی ارز به قیمت واقعی خود نزدیک‌تر است و درنتیجه نقدینگی بازار بیشتر و کارمزدهای خرید و فروش آن پایین‌تر است.
چگونه نمودار عمق بازار را تحلیل کنیم؟
نمودار عمق بازار از دو خط سبز که نشان‌دهنده سفارشهای خرید و خط قرمز که نشان‌دهنده سفارشهای فروش است، تشکیل شده است. معامله‌گران بازار با بررسی این نمودار می‌توانند حجم سفارشهای خرید و فروش یک ارز را بررسی و سپس اقدام به خرید یا فروش کنند.
نکته مهم در مورد این نمودار این است که این نمودار به تنهایی نمی‌تواند به شما سیگنال خرید یا فروش بدهد؛ زیرا امکان دستکاری در حجم سفارشهای موجود در یک صرافی توسط نهنگ‌ها وجود دارد. همان‌طور که قبلاً اشاره شد، نمودار عمق بازار براساس سفارشهای باز و انجام نشده در یک صرافی رسم می‌شود و از آنجایی که شما تا زمانی که سفارشتان انجام نشده باشد هیچ کارمزدی پرداخت نمی‌کنید، می‌توانید به راحتی هر زمان که منصرف شدید، سفارش خود را کنسل کنید؛ بنابراین گاهی اوقات، نهنگ‌ها به منظور کسب سود، با حجم بالایی در صرافی، سفارش خرید یا فروش می‌گذارند.
در این شرایط حتی ممکن است دیوار خرید یا فروش هم بر نمودار ظاهر شود و در نتیجه افراد با مشاهده حجم سفارشهای موجود، تصمیم به خرید یا فروش بگیرند اما بعد از تغییر قیمت، نهنگ‌ها سفارش خود را کنسل می‌کنند و این امر ممکن است موجب ضرر سایر معامله‌گران شود. از طرف دیگر نمودار عمق و دیوار خرید و فروش، تنها بر اساس حجم سفارشهای موجود در یک صرافی به نمایش گذاشته می‌شوند و شما اطلاعی از وضعیت سفارش‌ها در سایر صرافی‌ها ندارید. بنابراین به دلایل ذکر شده بهتر است از این نمودار به‌عنوان ابزار کمکی در کنار تحلیل‌های خود استفاده کرده و صرفاً بر مبنای آن معامله نکنید.
چگونگی عملکرد نمودار عمق بازار در ترید ارزهای دیجیتال
نمودار عمق در بازار ارزهای دیجیتال مانند سایر بازارهای مالی، نشان‌دهنده میزان عرضه و تقاضا برای یک ارز است. در واقع، این نمودار میزان و تعداد سفارشهای خرید و فروش برای یک ارز دیجیتال را روی نمودار به شکل گرافیکی به نمایش می‌گذارد. بهتر است بدانید که این نمودار روی اکثر صرافی‌های بزرگ مانند بایننس قابل مشاهده و بررسی است اما در نظر داشته باشید که همیشه اطلاعات این نمودار قابل اعتماد نیست و بهتر است هرگز از این نمودار به تنهایی برای معاملات خود استفاده نکنید و صرفاً برای تکمیل تحلیل خود به آن نگاهی بیاندازید.
بیشتر بدانید:
روانشناسی به‌عنوان یک مؤلفه بسیار مهم در معامله‌گری، در کنار سه مؤلفه دیگر که عبارتند از تحلیل تکنیکال، تحلیل فاندامنتال و مدیریت سرمایه مطرح می‌گردد. از بین این چهار مؤلفه، اگر قرار باشد تأثیر هر یک را بر موفقیت یک معامله‌گر بسنجیم، به جرأت می‌توان گفت بیش از ۹۰ درصد از موفقیت یک معامله‌گر از مسائل روانشناسی تاثیر می‌پذیرد. لذا از بین این چهار مؤلفه، روانشناسی در معامله‌گری دارای وزن به‌مراتب بیشتری نسبت به سه مؤلفه دیگر است.
یکی از تفاوت‌های بزرگ کسب مهارت در روانشناسی با کسب مهارت در سه مؤلفه دیگر، زمان مورد نیاز و نحوه یادگیری و تسلط بر ابعاد مختلف آن است. از نظر زمانی تسلط بر ابعاد روانشناسی معامله‌گری بسیار طولانی‌تر بوده و از نظر نحوه یادگیری، بیش از سه مؤلفه دیگر، وابسته به تجربه عملی شخص معامله‌گر در معاملات روزانه او در بازار است.
شرکت در دوره حاضر، به شناخت و تسلط بر مباحث روانشناسی معامله‌گری و نیز حصول شناخت از شخصیت دانش‌پذیران توسط خود آنها خواهد انجامید. اما کارکرد صحیح این مباحث در معاملات دانش‌پذیران منوط به تمرین و تکرار پیوسته توسط خود آنها است.
هدف از دوره آموزشی روانشناسی معامله‌گری
اجزای نمودار عمق بازار و دیوار خرید و دیوار فروش
معامله‌گران به منظور تحلیل نمودار عمق بازار باید با اجزای آن به خوبی آشنایی داشته باشند. معمولاً نمودار عمق بازارهای مختلف از پارامترها و اجزای یکسانی تشکیل شده‌اند. همان‌طور که قبلاً اشاره شد، نمودار عمق از دو خط BID و ASK که به ترتیب نشان‌دهنده سفارشهای خرید و فروش هستند تشکیل شده است.
یکی دیگر از بخش‌های مهم نمودار عمق، دیوار خرید و فروش است؛ دیوار خرید، (Buy Wall)، هنگامی روی یک نمودار ظاهر می‌شود که سفارشهای خرید انجام نشده در یک قیمت مشخص زیاد باشد. هرچه حجم این سفارش‌ها بیشتر، دیوار خرید بالاتر می‌رود؛ دیوار خرید بلند، نشان‌دهنده این است که معامله‌گران معتقدند قیمت به زیر قیمت مشخصی نمی‌رسد. در واقع می‌توان اینگونه گفت که دیوار خرید بزرگ از کاهش سریع قیمت جلوگیری می‌کند.
مفهوم دیوار فروش (Sell Wall)، عکس دیوار خرید است. در واقع هنگامی دیوار فروش ایجاد می‌شود که حجم بالایی از سفارشهای فروش در یک قیمت مشخص در صرافی گذاشته شود. توجه داشته باشید که دیوار فروش می‌تواند موجب کاهش قیمت یک ارز دیجیتال شود.
نکته حائز اهمیت این است که دیوارهای خرید و فروش تنها زمانی معتبر و قابل استناد هستند که به تدریج ایجاد شده باشند. اگر به شکل ناگهانی در یک صرافی دیوار خرید یا فروش تشکیل شد، از هرگونه معامله اجتناب کنید؛ زیرا ممکن است نهنگ‌ها با قصد دستکاری، حجم بالایی سفارش خرید یا فروش گذاشته باشند و بعد از مدتی آن را کنسل کنند.
آیا امکان اعتماد به تحلیل نمودار عمق وجود دارد؟
به دلیل امکان دستکاری نهنگ‌ها در میزان سفارشهای خرید و فروش بهتر است تنها بر اساس داده‌های این نمودار اقدام به خرید یا فروش نکنید. علاوه بر این، نمودار عمق بازار در هر صرافی نشان‌دهنده میزان سفارشهای خرید و فروش در همان صرافی بوده و اطلاعات مرتبط با سایر صرافی‌ها را در اختیار شما نمی‌گذارد.
آیا می‌توان به نمودار عمق بازار دسترسی پیدا کرد؟
در اغلب صرافی‌ها امکان دسترسی به نمودار عمق بازار وجود دارد. شما بعد از باز کردن صفحه مربوط به ارز مد نظرتان، می‌توانید این نمودار را مشاهده کنید.
آکادمی سیتکس به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین فعالان حوزه ارزهای دیجیتال در کشور، قصد دارد با هدف افزایش آگاهی جامعه، به گسترش علوم و فناوری‌های جدید و مشاوره سرمایه‌گذاری بپردازد.
