معرفی پروژه استارک نت (starknet)

راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری لایه ۲ در حال کمک به اتریوم برای غلبه بر چالش‌های فعلی ازدحام و هزینه‌های مربوط به گس شبکه هستند و خیلی از پروژه‌های حال حاضر فضای بلاکچین در این مسیر حرکت می‌کنند. استارک نت (StarkNet) یک بلاکچین راه‌حل لایه ۲ اتریوم است که از فناوری ZK-Rollup برای محاسبات مربوط به تراکنش‌ها استفاده می‌کند.

به لطف سیستم STARK که توسط شرکت StarkWare توسعه یافته است، استارک نت می‌تواند بدون به خطر انداختن امنیت و محاسبات شبکه اتریوم، به هر نوع dApp یا اپلیکیشن غیرمتمرکزی اجازه اجرا و راه اندازی بدهد. سیستم عامل StarkNet و قراردادهای هوشمند آن به زبان Cairo نوشته شده‌اند. این زبان برنامه‌نویسی از استقرار و مقیاس‌بندی dApp ها یا قراردادهای هوشمند، بدون توجه به منطق تجاری، پشتیبانی می‌کند. زبان قراردادهای هوشمند لایه ۱ یا اتریوم سالیدیتی است. در مقاله از سری آموزش ارزدیجیتال با ما همراه باشید.

StarkWare شرکت ایجاد کننده پروژه استارک نت

StarkWare Industries Ltd یک شرکت فناوری بلاکچین است که در سال ۲۰۱۸ تأسیس شد و بر توسعه فناوری ZK-Rollup و ساخت محصولات برای حل چالش‌های فعلی شبکه اتریوم تمرکز دارد. علاوه بر زیرساخت فناوری، دو محصول اصلی آن StarkEx و StarkNet هستند.

Eli Ben-Sasson مؤسس این شرکت دکترای علوم کامپیوتر خود را در سال ۲۰۰۱ دریافت کرده است قبل از تخصص در تحقیقات مربوط به اثبات رمزنگاری با دانش صفر. الی بن ساسون همچنین مخترع پروتکل‌های STARK، FRI و Zerocash است و بخشی از تیم مؤسس شرکت Zcash بوده است که تصویر وی را می‌توانید مشاهده کنید.

در اینجا به چند اصطلاح که در بررسی این شرکت و پروژه استارک نت نیاز است می‌پردازیم:

• ZK-STARKs
  مخفف عبارت (Zero-Knowledge Scalable Transparent Arguments of Knowledge) فناوری اصلی Starkware است.
• STARK
  یک سیستم اثبات است که امکان اثبات و تأیید محاسبات را فراهم می‌کند. این سیستم امکان پردازش یک دسته محاسبات بزرگ، اثبات درستی محاسبات و سپس تأیید آن در مراحل بسیار کمی را فراهم می‌کند. STARK ها می‌توانند نقش کلیدی در مقیاس‌پذیری بلاکچین ایفا کنند و با اجازه دادن به انجام محاسبات بزرگ خارج از زنجیره، که باعث ارزان‌تر شدن فرآیند می‌شود، تنها تأیید را که به کسری از محاسبات نیاز دارد، بر روی زنجیره اصلی انجام می‌دهند.
• به عبارت دیگر، با انجام مراحل بسیار کمی روی زنجیره، گره یا نود تأیید کننده، یکپارچگی محاسبات بسیار بزرگ را که خارج از زنجیره انجام شده است، تأیید می‌کند. با استفاده از STARK ها، راه حل‌های لایه ۲ با هم جمع می‌شوند و هزاران تراکنش را محاسبه می‌کنند و سپس اعتبار آنها را در زنجیره با یک اثبات STARK تأیید می‌شود. هزینه فرآیند زنجیره‌ای بین تمام تراکنش‌های دسته‌ای تقسیم می‌شود. این منجر به حفظ امنیت اتریوم و هزینه گس پایین‌تر به ازای هر تراکنش می‌شود.
• Validium
  به این معنی است که تراکنش‌ها به‌جای اجرای زنجیره‌ای مانند Optimistic Rollups، در زنجیره جانبی مانند StarkEx، خارج از زنجیره اجرا می‌شوند.
• Volition
  به این معنی است که کاربران می‌توانند یکی از دو گزینه Validium یا Rollups را برای انجام معاملات بر اساس نیاز خود از نظر سطح امنیتی و هزینه‌های گس انتخاب کنند.

محصولات Starkware

• پروژه StarkNet بر اساس رمزنگاری STARK به عنوان یک شبکه لایه دوم Zk-rollup ساخته شده است. این لایه وظیفه اجرای تراکنش‌ها را در حین مقیاس بندی بدون در خطر انداختن امنیت اتریوم بر عهده دارد. توسعه دهندگان STARK می‌توانند قراردادهای هوشمند بنویسند و آنها را بدون مجوز در استارک نت اجرا کنند.
• – StarkEx موتور مقیاس‌پذیری Validium L2 در شبکه اصلی اتریوم است که توسط پروژه‌ها عمدتاً به منظور تراکنش‌های مربوط به معاملات استفاده می‌شود تا ایده‌های و خواسته‌های خود را پیاده کنند. dYdX، ImmutableX، DeversiFi نمونه‌هایی از این پروژه‌ها هستند. این شبکه لایه دوم خاص، جایی است که بیشتر پروتکل‌ها بر روی آن ساخته می‌شوند، معاملات واقعی را ایجاد می‌کند و تراکنش‌ها بر بستر آن انجام می‌شود. پروژه‌ها می‌توانند برای دستیابی به محاسبات خارج از زنجیره ارزان، از این موتور استفاده کنند.
• یک STARK که صحت اجرا را تأیید می‌کند، خارج از زنجیره تولید می‌شود که می‌تواند شامل ۱۲۰۰۰ تا ۵۰۰۰۰۰ تراکنش (بسته به نوع تراکنش) باشد. سپس مدرک صحت تراکنش‌ها به تأیید کننده STARK ارسال می‌شود تا در زنجیره پذیرفته شود. این به معنای یک تأیید برای همه تراکنش‌ها است که در نهایت هزینه گس بسیار پایین برای هر تراکنش را نتیجه می‌دهد.
• Cairo یک زبان برنامه نویسی است که در StarkEX و سایر محصولات Starkware اجرا می‌شود. سازندگانی که از STARK ها استفاده می‌کنند باید در حین توسعه Dapps در این زبان برنامه‌نویسی کد بنویسند.
• SHARP (Shared Prover) یک فناوری است که برای به اشتراک گذاشتن هزینه گس هنگام ترکیب دسته‌ای از تراکنش‌ها در یک اثبات استفاده می‌شود که به این معناست که تراکنش در شبکه اصلی StarkEx بسیار ارزان‌تر از اتریوم خواهد بود.

• استارک نت یا StarkNet یک شبکه لایه ۲ بدون مجوز است که در آن هر کاربر یا توسعه‌دهنده می‌تواند قراردادهای هوشمند توسعه یافته به زبان Cairo را مستقر کند. قراردادهای StarkNet همچنین می‌توانند با قراردادهای اتریوم تعامل داشته باشند. برخلاف StarkEx، که برنامه کاربردی مسئول ارسال تراکنش‌ها است، StarkNet ترتیب‌دهنده تراکنش‌های دسته‌ای می‌شود و آنها را برای پردازش و اثبات ارسال می‌کند. StarkNet Alpha در نوامبر ۲۰۲۱ راه‌اندازی شد که یک نسخه اولیه آزمایشی بود.
• در ۱۳ جولای ۲۰۲۲، StarkWare برنامه‌های خود را برای غیرمتمرکز کردن بیشتر StarkNet منتشر کرد تا آن را مانند اتریوم به یک برنامه عمومی تبدیل کند. که شامل برنامه‌هایی برای توکن این ارز بودند که در ادامه می‌توانید در مورد آن بیشتر بخوانید. ویتالیک بوترین، خالق اتریوم، اظهار داشت که مجموعه‌های ZK مانند StarkNet می‌توانند به اتریوم در دستیابی به ۱۰۰۰۰۰ تراکنش در ثانیه کمک کنند. 

سرمایه‌گذاران و شرکای پروژه استارک نت

Starkware Industries یا به طور خلاصه Starkware توسط Eli Ben-Sasson که قبلاً یکی از بنیانگذاران Stark و ZCash بود، تاسیس شد. این شرکت در مجموع ۲۸۲٫۵ میلیون دلار و ۶ هزار ETH سرمایه و کمک‌های مالی مختلف جذب کرده که شامل یک کمک مالی ۱۲ میلیون دلاری از بنیاد اتریوم برای گسترش شبکه اتریوم می‌شود.

مراحل سرمایه‌گذاری بصورت زیر است:

1. جذب سرمایه اولیه در ۳ ماه اول سال ۲۰۱۸ به اندازه ۶ میلیون دلار از طرف Pantera، Naval Ravikant، MetaStable، Floodgate، Polychain، Vitalik Buterin، بنیانگذار Zcash، Arthur Breitman، Da Hongfei، Bitmain، Elad Gil، Fred Ehrsam، Linda Xie و غیره.
2. مرحله اول جذب سرمایه در اکتبر سال ۲۰۱۸ به اندازه ۳۰ میلیون دلار از طرف Paradigm (Led)، Intel Capital,، Sequoia، Atomico، DCVC، Wing، Consensys، Coinbase Ventures، Multicoin Capital، Scalar Capital، Semantic Ventures.
3. مرحله دوم سرمایه گذاری در مارس سال ۲۰۲۱ به اندازه ۷۵ میلیون دلار که عمدتا از طرف Paradigm بوده است.
4. مرحله سوم جذب سرمایه در نوامبر سال ۲۰۲۱ به اندازه ۵۰ میلیون دلار بوده که طرف شرکت‌هایی مثل Sequoia، Alameda Research، Funders Fund، Paradigm، Three Arrows Capital گردآوری شده است.
5. مرحله چهارم سرمایه در می سال ۲۰۲۲ به اندازه ۱۰۰ میلیون دلار توسط شرکت های Greenoaks، Coatue و Alameda Research انجام شد.
6. مرحله پنجم جذب سرمایه پروژه استارک نت نیز در جولای ۲۰۲۲ به اندازه ۹٫۵ میلیون دلار از طرف شرکت Alameda Research صورت گرفت.

توکن استارک نت و شرکت در ایرداپ آن

در ۱۳ جولای ۲۰۲۲، StarkWare توکن بومی شبکه StarkNet را معرفی کرد که قرار بود  در سپتامبر ۲۰۲۲ منتشر شود و ایجاد شود. عرضه اولیه ۱۰ میلیارد عدد توکن خواهد بود.

طبق گفته StarkWare، این توکن سه کاربرد خواهد داشت:

۱- حاکمیت پروژه

۲- پرداخت هزینه تراکنش در استارک نت

۳- مشارکت برای در مکانیسم اجماع StarkNet

نه درصد از تخصیص اولیه StarkNet Token به «جامعه» اختصاص می‌یابد، که شامل کسانی می‌شود که قبل از اول ژوئن ۲۰۲۲ برای StarkNet یا StarkEx کار کرده‌اند و همچنین کاربران عمومی StarkEx را نیز شامل می‌شود.

این ایردراپ می‌تواند شامل کاربران dYdX، Immutable X و دیگر پلتفرم های مبتنی بر StarkEx باشد. هنوز جزئیات دقیقی اعلام نشده است، اما اگر قبل از اول ژوئن با آن برنامه ها تعامل داشته باشید، ممکن است پس از انتشار توکن واجد شرایط ایردراپ ارزشمند که ممکن است بهترین ایردراپ در سال ۲۰۲۳ نیز باشد.

ایردراپ‌هایی مانند این به افراد انگیزه می‌دهد تا با پروتکل‌های DeFi جدید تعامل داشته باشند و در مورد آینده امور مالی بیاموزند، فقط مراقب باشید که از مقدار کمی پول یا توکن استفاده کنید.

اکوسیستم پروژه استارک نت

در بخش‌های قبلی، ساختار Starkware به دو محصول اصلی StarkNet و StarkEx تقسیم شد. دو محصول حاوی کاربردهای اساسی هستند که کل اکوسیستم را تشکیل می‌دهند. طبق دیدگاه Starkware، StarkEx در نهایت بخشی ضروری از StarkNet خواهد بود.

اکوسیستم StarkEx شامل dYdX (یک پلتفرم معاملاتی)، Sorare (بازی فوتبال)، Immutable و DeversiFi (پلتفرم معاملات اسپات) اشاره کرد.

همچنین اکوسیستم استارک نت شامل مجموعه از پروژه‌های دیفای یا امورمالی غیرمتمرکز است.

جمع بندی

هر دو StarkEx و StarkNet راه‌حل‌های مقیاس بندی مبتنی بر اساس STARK هستند. هر دو مقیاس‌پذیری، هزینه گس کم و امنیت را ارائه می‌دهند، اما الزامات عملیاتی و قابلیت متفاوتی دارند. StarkEx ممکن است راه‌حل مناسبی برای برنامه‌ای باشد که تا حد زیادی مستقل است. از طرف دیگر استارک نت ممکن است برای پروتکلی که نیاز به تعامل همزمان با پروتکل‌های دیگر دارد یا نیازهایی فراتر از آنچه StarkEx ارائه می دهد، مناسب تر باشد.

منبع