وب ۳ چیست؟ در دنیای امروز، تکنولوژی وب به طور فزاینده ای در حال پیشرفت است، به طوری که اینترنت به بخش مهمی از زندگی انسان ها تبدیل شده و ما شاهد این هستیم که از ساده ترین تعاملات روزمره گرفته تا کسب و کارهای بزرگ، همگی به عنوان بخشی از یک جهان بزرگ تر به وب متصل شده اند. با توسعه این تکنولوژی، وب ۳ به عنوان نسل جدیدی از اینترنت معرفی شده است که با قابلیت ها و کاربردهای خاص خود، گام بزرگی به سوی آینده برداشته است.
با توجه به اهمیت آشنایی با این موضوع در این مقاله قصد داریم تا شما را با مفهوم وب ۳، مزایا و کاربردهای آن آشنا کنیم. اگر شما هم به این موضوع علاقه مند هستید تا انتهای این مقاله همراه ما باشید و چنانچه بعد از پایان مقاله، همچنان پرسش یا ابهامی در این زمینه داشتید، می توانید در بخش کامنت ها، سؤالات خود را با ما مطرح کنید.
وب ۳ ( Web3 ) چیست؟
وب ۳ به عنوان نسل جدید اینترنت، از نظر مفهومی از وب ۲ پیشرفته تر است. در وب ۲، تمرکز بر روی تعاملات کاربران و اشتراک گذاری محتوا بوده است، اما در وب ۳، فضایی کاملاً تعاملی به وجود آمده که در آن، افراد، دستگاه ها و سرویس ها با یکدیگر در ارتباط هستند. در واقع، وب ۳ به ما امکان می دهد تا به صورت مؤثر با داده ها در ارتباط بوده و از طریق آن ها با سایر افراد و سازمان ها تعامل داشته باشیم.
در اغلب موارد، Web3 به عنوان مجموعه ای از برنامه های غیرمتمرکز منبع باز و به هم پیوسته توصیف می شود که توسط معماری محاسباتی بلاکچین ( مراجعه شود به مقاله”بلاکچین چیست؟“) ارائه می شود. توجه داشته باشید که Web3 مترادف با متاورس (Metaverse) ( پیشنهاد میکنیم مقاله: متاورس چیست؟ را بخوانید) نیست، چرا که متاورس یک محیط منبع باز برای واقعیت مجازی می باشد. برای درک کامل وب ۳، بهتر است با نسل های اول و دوم اینترنت به خوبی آشنا شوید.
مقایسه وب ۳ با اینترنت نسل اول و دوم
اصطلاح Web1 برای توصیف اینترنت از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۴ مورد استفاده قرار می گیرد. در دهه ۱۹۹۰ و اوایل دهه ۲۰۰۰، اینترنت از صفحات ثابتی تشکیل شده بود که کاربران به طور معمول در آن به گشت وگذار می پرداختند و اطلاعات موجود در آن ها را می خواندند. توجه داشته باشید که این اطلاعات فقط خواندنی بود و کاربران اینترنت، تنها مصرف کنندگان اطلاعات بودند. شرکت هایی مانند یاهو (Yahoo) یا آمریکا آنلاین (America Online) را تصور کنید که در آن زمان فقط اخبار، آب و هوا، اطلاعات ورزشی و مالی را منتشر می کردند. در واقع، آن ها، روزنامه های فیزیکی را در یک شبکه جهانی قرار می دادند تا همه بتوانند به آن دسترسی داشته باشند.
وب ۲ (Web2) نامی برای وضعیت فعلی اینترنت است که در آن، کاربران می توانند با صفحات وب ارتباط برقرار کنند. در این شرایط، اینترنت، دیگر فقط اطلاعات را نمایش نمی دهد، بلکه می تواند بر اساس ترجیح خواننده تغییر کند. از طرف دیگر، کاربران می توانند محتوا را در وب سایت های دیگران آپلود کنند. در واقع، وب ۲ اینترنت را از حالت خواندن اولیه به یک مدل خواندن/نوشتن تبدیل کرد.
نمونه های معروف وب ۲ عبارتند از Facebook Meta وYouTube . کاربران فیسبوک می توانند با لایک کردن یا کامنت گذاشتن روی عکس ها و پست ها با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. در یوتیوب، هر کسی می تواند ویدئوهای خود را آپلود کند. از طرف دیگر، نمایشگر هر کاربر بسته به لایک ها و کلیک های قبلی اش تغییر می کند. این بدان معناست که هیچ دو فید خبری یکسان نیستند. اگرچه وب ۲ برای یک تجربه جست وجوگری، عالی به نظر می رسد، اما تعامل با Web2نگرانی هایی را در مورد تمرکز، حفظ حریم خصوصی داده ها و حتی مسائل سیاسی ایجاد کرده است.
Web3 این پتانسیل را دارد که ماهیت اینترنت را از شبکه های متعلق به شرکت ها، به شبکه های تحت کنترل کاربران تغییر دهد و در عین حال قابلیت هایی از Web2 را که امروزه مردم دوست دارند، حفظ کند. در واقع، کاربران می توانند این شبکه های مبتنی بر بلاکچین را از طریق توکن های ارز دیجیتال (برای اطلاعات بیشتر درباره ارز دیجیتال مقاله: ارز دیجیتال چیست؟ را مطالعه نمایید) اداره کنند. در نهایت با رشد شبکه و افزایش قیمت توکن ها، ارزش آن به جامعه آن ها تعلق می گیرد.
ویژگی های کلیدی وب ۳
اصطلاح Web3 اولین بار در سال ۲۰۰۶ توسط یکی از گزارشگران نیویورک تایمز با نام جان مارکوف (John Markoff) مطرح شد. در واقع، وب ۳ به تکامل جدیدی از وب اشاره دارد که شامل نوآوری ها و شیوه های خاصی می شود. در زیر به چهار ویژگی اصلی Web3 که می تواند به ما در تعریف آن کمک کند، اشاره شده است.
غیرمتمرکز بودن
در وب ۳، از تکنولوژی بلاکچین استفاده می شود. بلاکچین به عنوان یک سیستم توزیع شده و غیرمتمرکز، امکان ذخیره و انتقال امن داده ها را فراهم می کند. با استفاده از بلاکچین، هیچ سرور متمرکزی وجود ندارد و اطلاعات به صورت توزیع شده در سرتاسر شبکه ذخیره می شوند. این موضوع امنیت و اعتماد را برای کاربران بهبود می بخشد.
وجود قراردادهای هوشمند
یکی از ویژگی های جذاب وب ۳، قراردادهای هوشمند می باشند. قراردادهای هوشمند از تکنولوژی بلاکچین بهره می برند و امکان اجرای قراردادها بدون نیاز به دخل و تصرف اشخاص دیگر را فراهم می کنند. علاوه بر این، با استفاده از قراردادهای هوشمند، می توان برنامه های غیرمتمرکز (Dapps) ایجاد کرد و تعاملات بین کاربران را بدون واسطه انجام داد.
حفظ حریم خصوصی و امنیت کاربران
یکی از مسائل مهم در Web3، حفظ حریم خصوصی و امنیت کاربران است. در واقع، وب ۳ با استفاده از رمزنگاری قوی و فناوری های امنیتی پیشرفته، سطح بالایی از امنیت و حریم خصوصی را برای کاربران خود فراهم می کند که این موضوع موجب افزایش اعتماد کاربران برای حضور در این فضا می شود.
ترکیب وب معنایی (Semantic Web) و هوش مصنوعی (Artificial Intelligence)
در وب ۳، ترکیب هوش مصنوعی و وب معنایی باعث شده است تا داده ها ارزشمندتر شوند. با استفاده از هوش مصنوعی، می توان الگوها و روابط پنهان در داده ها را شناسایی کرد و با کمک وب معنایی، می توان ارتباطات بین اطلاعات را بهبود بخشید.
کاربردهای وب ۳
وب ۳ کاربردهای فراوانی در حوزه های مختلف دارد که در ادامه به برخی از مهم ترین آن ها اشاره می کنیم.
امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)
یکی از کاربردهای جذاب وب ۳، در حوزه امور مالی غیرمتمرکز (لینک داخلی به مقاله دیفای چیست) است. با استفاده از قراردادهای هوشمند، امکان ایجاد ارزهای دیجیتال، تبادلات مالی بین افراد بدون نیاز به حضور واسطه های بانکی و در نتیجه، ایجاد اعتماد بین طرفین فراهم می شود. علاوه بر این، با دسترسی به سیستم های بانکی غیرمتمرکز، افراد می توانند به سرمایه گذاری و کسب سود در پروژه های مختلف بپردازند.
مدیریت زنجیره تأمین
یکی از زمینه های دیگر کاربرد وب ۳، مدیریت زنجیره تأمین است. با استفاده از تکنولوژی بلاکچین و قراردادهای هوشمند، می توان از طریق یک زنجیره تأمین غیرمتمرکز، اطلاعات مربوط به تولید، حمل و نقل و توزیع کالاها را به صورت شفاف و قابل پیگیری، ذخیره و به اشتراک گذاشت.
رسانه های اجتماعی و اشتراک گذاری محتوا
وب ۳ قابلیت ایجاد رسانه های اجتماعی جدید و به اشتراک گذاشتن محتوا را بدون واسطه فراهم می کند. این ویژگی به کاربران اجازه می دهد تا به صورت مستقیم با یکدیگر در ارتباط باشند و محتوا را با سرعت بیشتری با دیگران به اشتراک بگذارند. علاوه بر این، از طریق Web3 می توان به صورت مؤثر با مخاطبان و جامعه در ارتباط بود و محتوای مورد نیازشان را به آن ها ارائه کرد.
بهداشت و پرونده های پزشکی
وب ۳ به ما امکان می دهد تا به صورت امن و محافظت شده از پرونده های پزشکی استفاده کنیم و آن ها را به اشتراک بگذاریم. این موضوع موجب مراقبت بهتر از بیماران شده و کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی را بهبود می دهد. همچنین، با استفاده از تکنولوژی بلاکچین و قراردادهای هوشمند، اطلاعات پزشکی در دسترس کاربران می باشد و می تواند در تشخیص و درمان بیماری ها مورد استفاده قرار گیرد.
اینترنت اشیا و ساخت شهرهای هوشمند
در حال حاضر، با پیشرفت وب ۳، تعدادی از دستگاه ها به اینترنت متصل شده اند و با یکدیگر در ارتباط هستند. در واقع، اینترنت اشیا به ما امکان می دهد تا شهرهای هوشمند بسازیم و در نتیجه از طریق دسترسی به داده ها و کنترل دستگاه ها، به بهبود کیفیت زندگی شهروندان و بهبود مدیریت منابع شهری کمک کنیم.
فرصت ها و چالش های مرتبط با وب ۳
با وجود تمامی پتانسیل ها و مزایای وب ۳، همچنان این تکنولوژی با چالش های زیادی همراه است که باید به آن ها توجه کرد. برخی از مهم ترین این چالش ها عبارتند از:
- مشکلات مقیاس پذیری و همکاری بین شبکه ها: به دلیل رشد سریع و افزایش پذیرش وب ۳، ممکن است مشکلاتی در حوزه مقیاس پذیری و همکاری بین شبکه ها به وجود آید. به عنوان مثال، سرعت پردازش و قابلیت اطمینان شبکه ها می تواند چالش هایی را برای ارتباطات در وب ۳ ایجاد کند.
- پذیرش وب ۳ و آموزش کاربران برای استفاده از وب ۳: با توجه به تغییرات و نوآوری های مرتبط با وب ۳، کاربران نیاز به آموزش و آشنایی دارند تا بتوانند به طور کامل از امکانات و بسترهای جدید استفاده کنند. بنابراین، نیاز به آموزش و آگاهی می تواند یکی از چالش هایی باشد که در راستای پذیرش وب ۳ وجود دارد.
- پیامدهای اقتصادی و توزیع ثروت: با معرفی وب ۳، پیامدهای اقتصادی متعددی به وجود خواهد آمد، چرا که به دلیل تغییرات شکل گرفته در ساختارهای مالی و نحوه تعاملات، توزیع ثروت و نقل و انتقال آن می تواند تحت تأثیر قرار گیرد. این موضوع یکی از مهم ترین چالش هایی است که باید مورد توجه قرار گیرد و راهکارهایی برای برطرف کردن آن و مدیریت بهینه ثروت و منابع مطرح شود.
- پتانسیل نوآوری و کارآفرینی: با ورود وب ۳، فرصت های بیشتری برای نوآوری و کارآفرینی وجود دارد. در واقع، به دلیل امکانات جدیدی که این نسل از وب فراهم می کند، کارآفرینان و نوآوران می توانند به سرعت کار خود را جلو برده و ایده های خلاقانه خود را در بستر وب ۳ به اجرا درآورند.
جمع بندی
در این مقاله، به مفهوم وب ۳ و کاربردهای آن پرداختیم. وب ۳ با ویژگی هایی نظیر غیرمتمرکز بودن، وجود قراردادهای هوشمند، حفظ امنیت و حریم خصوصی و ترکیب وب معنایی و هوش مصنوعی به ما امکان می دهد تا در دسترسی به داده ها، ارتباط با سایر افراد و تعامل با سیستم ها و دستگاه ها پیشرفت کنیم.
علاوه بر این، وب ۳ کاربردهای فراوانی در حوزه هایی نظیر امورمالی غیرمتمرکز، مدیریت زنجیره تأمین، رسانه های اجتماعی، بهداشت، اینترنت اشیا و ساخت شهرهای هوشمند دارد. علیرغم وجود همه این ویژگی و مزایا، به منظور بهره برداری بهتر و موفقیت در این فضا، باید نسبت به مشکلات و چالش های پیش روی Web3 آگاهی داشت و به دنبال راهکارهایی برای برطرف کردن آن ها بود.
سؤالات متداول
وب ۳ (Web3) چیست؟
Web3 نسخه غیرمتمرکز اینترنت است که به کاربران امکان می دهد تا مالک داده های خود باشند. علاوه بر این، Web3 از اخلاق رمزنگاری استفاده می کند و به گونه ای طراحی شده که بدون نیاز به مجوز (بدون حضور نهاد متمرکز)، بدون نیاز به اعتماد (بدون نیاز به اعتماد به شخص ثالث) و برای همه افراد ( با سانسور کم و بدون سانسور افراد/ایده ها) در دسترس باشد.
مهم ترین کاربردهای Web3 در چه حوزه هایی است؟
مهم ترین کاربردهای وب ۳ در حوزه امور مالی غیرمتمرکز، زنجیره تأمین، بهداشت، رسانه های اجتماعی، اینترنت اشیا و ساخت شهرهای هوشمند می باشد.
تفاوت Web3 با Web1 و Web2 در چیست؟
اینترنت نسل اول یا وب ۱، استاتیک بوده و اطلاعات موجود در آن، تنها قابل خواندن بود، اما اینترنت نسل دوم یا وب ۲، به صورت پویا و قابل خواندن و نوشتن می باشد. تمایز اصلی وب ۳ نسبت به دو نسل قبلی اینترنت در این است که وب ۳ بدون نیاز به حضور واسطه های متمرکز کار می کند و به شدت غیرمتمرکز است. علاوه بر این، وب ۳ به غیر از خواندن و نوشتن، قابل اعتماد نیز می باشد و برای همه افراد در دسترس است.
ممنون از سایت فوق العادتون
سلام دوست عزیز وقت بخیر
حوشحالیم که مطلب مورد نظر برای شما مفید بوده است