اسلیپیج (slippage) یا لغزش قیمت، یکی از ریسک‌های مهم بازار دارایی‌های دیجیتال است که می‌تواند ضررهای بزرگی به معامله‌گران و سرمایه‌گذاران این بازار تحمیل کند. در واقع، اسلیپیج زمانی رخ می‌دهد که یک معامله‌گر بازار دارایی‌های دیجیتال بعد از انجام یک معامله، بیشتر یا کمتر از آنچه انتظار دارد، کریپتو دریافت کند که این موضوع می‌تواند ناشی از نقدینگی کم یا نوسانات بالای بازار باشد.
دارایی‌های دیجیتال ممکن است یکی از بهترین فرصت‌های سرمایه‌گذاری قرن باشند اما سرمایه‌گذاری در این داراییها، مملو از دام‌های بالقوه است چرا که از یک طرف، قیمت‌ها به طرز چشمگیری نوسان دارند و از طرف دیگر، ارتشی از هکرها و کلاهبرداران دائماً در حال جستجو و شناسایی ضعف‌های امنیتی هستند تا بتوانند وجوه کاربران را به سرقت ببرند. علاوه بر این، زمستان کریپتویی (Crypto Winter) سال ۲۰۲۲، نشان داد که همچنان ضعف‌های ساختاری قابل توجهی در اکوسیستم مالی کریپتوکارنسی‌ها وجود دارد.
با توجه به اهمیت آشنایی با این موضوع، در این مقاله قصد داریم تا شما را با مفهوم slippage و نحوه جلوگیری از آن در بازار کریپتوکارنسی‌ها آشنا کنیم. اگر شما هم به این موضوع علاقه‌مند هستید تا انتهای این مقاله همراه ما باشید و چنانچه بعد از پایان مقاله، همچنان پرسش یا ابهامی در این زمینه داشتید، می‌توانید در بخش کامنت‌ها، سؤالات خود را با ما مطرح کنید.
اسلیپیج چیست؟
اسلیپیج یا لغزش قیمت زمانی اتفاق می‌افتد که معامله‌گر به خرید یا فروش یک دارایی، با قیمتی متفاوت از آنچه در ابتدا در نظر گرفته بود، بپردازد. همانطور که می‌دانید، بازارها به سرعت در حال جابه‌جایی هستند. بنابراین، شرایط می‌تواند بین زمانی که یک سفارش ثبت می‌شود و زمانی که سفارش واقعاً اجرا می‌شود، تغییر کند و در نتیجه معامله‌گر، دارایی مورد نظر خود را با قیمت متفاوتی بخرد یا بفروشد.
اسلیپیج می‌تواند مثبت یا منفی باشد یعنی به همان اندازه که ممکن است یک معامله با قیمتی کمتر از حد انتظار انجام شود، احتمال دارد که آن معامله با قیمت بهتری نیز بسته شود. در واقع، رخ دادن یا ندادن اسلیپیج، بستگی به نوع سفارشی دارد که در بازار ثبت می‌گردد. به عنوان مثال اگر معامله‌گری، سفارش محدود (Limit Order) ثبت کند، صرافی باید با خرید یا فروش مقدار معینی از یک دارایی با قیمت تعیین‌شده، مشروط به وجود نقدینگی موافقت کند.
مزیت سفارش محدود این است که این نوع سفارش، عدم وقوع اسلیپیج را تضمین می‌کند. نکته منفی سفارش محدود این است که ممکن است تکمیل یک سفارش، بیشتر طول بکشد و یا حتی ممکن است اصلاً انجام نشود. بنابراین به‌طورکلی می‌توان گفت که لغزش قیمت زمانی رخ می‌دهد که معامله‌گران تلاش کنند، دارایی‌های خود را با قیمت موجود در بازار (Market Price) خریداری کرده و یا به فروش برسانند و یا به عبارت دیگر از سفارش بازار (Market Order) استفاده کنند.
محرک‌های دوگانه لغزش قیمت یا اسلیپیج
اسلیپیج ممکن است در معاملات همه داراییها رخ دهد اما با قاطعیت می‌توان گفت که لغزش قیمت در بازار کریپتوکارنسی‌ها بسیار شدیدتر از سایر بازارهای مالی سنتی است چون در این بازار هم نوسانات قیمت شدید بوده و هم نقدینگی بسیار پایین است. در واقع، نوسانات و کمبود نقدینگی دو عامل اصلی slippage هستند اما چرا این دو عامل، تا این حد تأثیرگذارند؟
✔ نوسان (Volatility)
یک معامله‌گر ممکن است سفارش خود را در یک قیمت مشخص ثبت کند اما به دلیل نوسانات و حرکت سریع بازار، قیمت‌ها می‌توانند به طور قابل توجهی بین زمان ثبت سفارش و زمان اجرای آن تغییر کنند.
✔نقدینگی کم (Thin liquidity)
تصور کنید که یک معامله‌گر می‌خواهد یک بیتکوین را با قیمت مشخصی بخرد یا بفروشد. بنابراین، برای تکمیل این سفارش در قیمت ثبت شده، باید نقدینگی کافی در طرف مقابل معامله وجود داشته باشد چون در غیر این صورت، معامله در قیمتی انجام می‌شود که در آن نقدینگی وجود دارد. در نتیجه، این موضوع می‌تواند منجر به قیمتی شود که به طور قابل توجهی با آنچه معامله‌گر انتظار داشته، متفاوت است.
لغزش قیمت یا slippage چگونه کار می‌کند؟
برای درک بهتر مفهوم slippage به این مثال دقت کنید. فرض کنید که یک معامله‌گر قصد خرید یک بیتکوین دارد. در زمان خرید، قیمت هر واحد بیتکوین در صرافی، ۲۰۰۰۰ دلار است. بنابراین او سفارش خرید یک بیتکوین را با قیمت بازار (یعنی ۲۰۰۰۰ دلار) ثبت می‌کند. پس از یک تأخیر کوچک، معامله‌گر متوجه می‌شود که در نهایت، ۲۰۰۵۰ دلار یعنی کمی بیشتر از حد انتظار خود برای یک بیتکوین پرداخت کرده است. بنابراین برای این معامله، اسلیپیج منفی اتفاق افتاده است.
این اسلیپیج منفی ممکن است به این دلیل رخ داده باشد که صرافی، نقدینگی کافی در قیمت ۲۰۰۰۰ دلار نداشته و در نتیجه، معامله‌گر نتوانسته است که کل بیتکوین خود را با این قیمت بخرد. بنابراین پس از اینکه سفارش خرید او، تمام سفارش‌های فروش در قیمت ۲۰۰۰۰ دلار را پر کرده، صرافی به منظور تکمیل سفارش و یافتن نقدینگی به سمت سفارش‌های فروش با قیمت بالاتر از ۲۰۰۰۰ دلار رفته است.
شاید دلیل دیگر رخ دادن این موضوع، تغییر شرایط بازار بین زمان ثبت سفارش و اجرای آن است. به عبارت دیگر، شاید سایر خریداران بیتکوین موفق شدند که قبل از این معامله‌گر، بیشتر نقدینگی صرافی را در قیمت ۲۰۰۰۰ دلار به دست آورند و یا به طور ناگهانی، فروشندگان بیتکوین با قیمت ۲۰۰۰۰ دلار، بیشتر سفارش‌های خود را حذف کردند.
چگونه slippage را محاسبه کنیم؟
اسلیپیج را می‌توان به صورت درصدی یا غیردرصدی بیان کرد. در مثال بالا، جایی که معامله‌گر انتظار داشت، یک بیتکوین را به قیمت ۲۰۰۰۰ دلار بخرد اما در نهایت ۲۰۰۵۰ دلار پرداخت کرد، اسلیپیج معادل ۵۰- دلار است اما برای محاسبه اسلیپیج به صورت درصدی، باید به این صورت عمل کرد: ۲۵-%=۱۰۰*(۲۰۰۰۰/ ۵۰-)
تحمل لغزش قیمت (slippage tolerance) چیست؟
بسیاری از پلتفرم‌های معاملاتی، از جمله صرافیهای غیرمتمرکز و متمرکز دارایی‌های دیجیتال، به معامله‌گران اجازه می‌دهند تا میزان لغزش قیمتی را که تحمل دارند، انتخاب کنند. به عبارت دیگر، معامله‌گران به صرافی اعلام می‌کنند که در صورتی که اسلیپیج از درصد معینی بیشتر شد، معاملات آن‌ها اجرا نشود.
در واقع، تحمل اسلیپیج یا لغزش قیمت بیانگر این است که چه مقدار تفاوت قیمت بین آنچه معامله‌گر در هنگام ثبت سفارش انتظار داشته و آنچه که در هنگام انجام معامله اتفاق افتاده، وجود دارد. توجه داشته باشید که معمولاً پلتفرم‌های معاملاتی، تحمل لغزش قیمت را به عنوان درصدی از ارزش کل معامله بیان می‌کنند.
اسلیپیج در صرافیهای غیرمتمرکز
صرافی غیرمتمرکز مزایای قابل توجهی نسبت به همتایان متمرکز خود دارد. به عنوان مثال برای کار کردن در صرافیهای غیرمتمرکز، نیازی به انجام KYC وجود ندارد و این ویژگی برای بسیاری از کاربران ارزشمند است. جالب است بدانید که یکی از مشکلات بزرگ این نوع صرافی‌ها، اسلیپیج بالای آن‌ها نسبت به صرافیهای متمرکز است اما چرا این اتفاق می‌افتد؟
همانطور که می‌دانید، صرافیهای غیرمتمرکز بر اساس قراردادهای هوشمند کار می‌کنند و این بدان معناست که در این صرافی‌ها برخلاف صرافیهای متمرکز، معامله بلافاصله پردازش نمی‌شود چون پردازش تراکنش هر معامله در بلاکچین، مقدار مشخصی زمان نیاز دارد. بنابراین، هر چه تأخیر بیشتری بین تأیید تراکنش و اجرای آن وجود داشته باشد، احتمال وقوع slippage بالاتر می‌رود.
چگونه از slippage در صرافیهای غیرمتمرکز جلوگیری کنیم؟
در زیر به برخی از روش‌هایی که به معامله‌گران کمک می‌کند تا در هنگام ترید ارز دیجیتال در DEXها از لغزش قیمت جلوگیری کنند، اشاره شده است.
✔ گس فی بیشتری بپردازید.
برای انجام تراکنش در یک شبکه بلاکچین مانند اتریوم، کاربران باید هزینه‌ای را به اعتبارسنج‌های شبکه پرداخت کنند. به این هزینه، «گس فی» می‌گویند. در واقع گس فی، اعتبارسنج‌های شبکه را تشویق می‌کند تا رمزارزهای خود را برای ایمن کردن شبکه استیک کنند (در بلاکچین‌های اثبات سهام) و یا قدرت محاسباتی خود را برای ایمن کردن شبکه فراهم کنند (در بلاکچین‌های اثبات کار).
توجه داشته باشید، هنگامی‌که شما تراکنشی را به یک شبکه بلاکچینی ارسال می‌کنید، این تراکنش به صفی از تراکنش‌های دیگر که منتظر اعتبارسنجی هستند، می‌پیوندد. بنابراین، معامله‌گر برای کاهش اسلیپیج در یک صرافی غیرمتمرکز، می‌تواند با پرداخت گس فی بیشتر، سرعت پردازش تراکنش خود را افزایش دهد. به منظور انجام این کار، معامله‌گران می‌توانند از وبسایت‌هایی مانند Etherscan استفاده کنند تا متوجه شوند که با پرداخت چه مقدار گس فی، تراکنش آن‌ها در ابتدای صف پردازش قرار می‌گیرد.
✔بر رویDEX های مبتنی بر لایه ۲ معامله کنید.
در حال حاضر، اکثرDEX ها بر روی شبکه‌های بلاکچینی لایه ۱ اجرا می‌شوند. به عنوان مثال، بسیاری از معاملاتی که در صرافی یونس سواپ انجام می‌شود، مستقیماً توسط شبکه اتریوم پردازش و اجرا می‌شوند. بنابراین اسلیپیج در زمان شلوغی شبکه اتریوم، بالا می‌رود.
با این حال، شبکه‌های بلاکچینی لایه ۱ مانند اتریوم از راه حل‌های مقیاس‌پذیری برای رفع این مشکل خود استفاده می‌کنند. یکی از شناخته‌شده‌ترین این راه‌حل‌ها، شبکه پالیگان است. در واقع، پالیگان یک زنجیره جانبی است که به موازات اتریوم اجرا می‌شود و تراکنش‌ها را با سرعت بالاتری پردازش می‌کند. بنابراین، معامله‌گران برای مقابله با اسلیپیج می‌توانند از صرافیهای غیرمتمرکز مبتنی بر لایه ۲ مانند Quickswap که بر روی پالیگان ساخته شده، استفاده کنند. در این صرافی‌ها، معاملات سریع‌تر، خطر لغزش قیمت کمتر و گس فی پایین‌تر است.
چگونه از slippage در صرافیهای متمرکز جلوگیری کنیم؟
علیرغم وجود ریسک‌های مختلف در بازار کریپتوکارنسی‌ها، شما می‌توانید با استفاده از آموزش ارز دیجیتال با این بازار و ریسک‌های موجود در آن آشنا شوید. یکی از مهم‌ترین این ریسک‌ها، slippage است که در زیر به برخی از روش‌های جلوگیری از آن در صرافیهای متمرکز اشاره می‌کنیم.
✔از سفارش‌های محدود استفاده کنید.
هنگام معامله در صرافیهای متمرکز دارایی‌های دیجیتال، معامله‌گران می‌توانند از سفارش‌های محدود به جای خرید با قیمت بازار استفاده کنند. همانطور که در بخش‌های قبل توضیح داده شد، سفارش‌های محدود ریسک اجرا نشدن دارند اما در عین حال این سفارش‌ها، هرگز دچار لغزش قیمت نمی‌شوند.
✔در بازه‌های زمانی کم نوسان معامله کنید.
سرمایه‌گذاران برای مقابله با اسلیپیج می‌توانند در ساعاتی از روز معامله کنند، که معمولاً نوسانات کمتری وجود دارد.
✔معاملات بزرگ را به معاملات کوچکتر تقسیم کنید.
اگر معامله‌گران به دنبال خرید یا فروش حجم بزرگی از دارایی‌های دیجیتال هستند، بهتر است با تقسیم یک معامله بزرگ به یک سری معاملات کوچکتر، تأثیر بازار و ضررهای احتمالی ناشی از slippage را کاهش دهند.
جمع‌بندی
اسلیپیج، پدیده جدیدی در دنیای ترید و تجارت نیست. در واقع، slippage سال‌هاست که وجود دارد. به‌طوری‌که می‌توان آن را در بازار سهام و کالا نیز مشاهده کرد. بنابراین اسلیپیج، بخشی از فرایند معامله و ترید است و معامله‌گران همیشه باید برای مقابله با آن آماده باشند. به‌طورکلی می‌توان گفت که معامله‌گران می‌توانند با کمک مدیریت ریسک و راه‌کارهای مناسب مقابله با اسلیپیج، ریسک لغزش قیمت را کاهش داده و به سودآوری بهتری در معاملات خود برسند.
سؤالات متداول
اسلیپیج یا لغزش قیمت به چه معناست؟
اسلیپیج زمانی رخ می‌دهد که یک معامله‌گر بازار دارایی‌های دیجیتال بعد از انجام یک معامله، بیشتر یا کمتر از آنچه انتظار دارد، کریپتو دریافت کند که این موضوع می‌تواند ناشی از نقدینگی کم یا نوسانات بالای بازار باشد.
آیا اسلیپیج روی قیمت تأثیر می‌گذارد؟
خیر. اسلیپیج روی قیمت تأثیر نمی‌گذارد بلکه ناشی از تغییر قیمت است. در واقع، اسلیپیج نشان‌دهنده تغییر در میزان عرضه و تقاضا در نقاط مختلف قیمت برای یک دارایی دیجیتال است.
